بررسی اثر بقایای گیاهی و کود شیمیایی بر جذب نیتروژن، عملکرد گندم و مواد آلی خاک در شرایط اهواز*

کشاورزی پایدار به کیفیت و مواد آلی خاک توجه دارد و بقایای گیاهی یکی از منابع مهم مواد آلی خاک به شمار می‌رود. نیتروژن یکی از عناصر مهم در تولید گندم است. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف کاه گندم و سطوح کود نیتروژن بر عملکرد دانه، جذب نیتروژن و مواد آلی خاک بررسی گردید. آزمایش در دو سال 1381 و 1382 در شرایط آب و هوایی اهواز انجام شد. تیمارهای آزمایش درکرت‌های خرد شده و طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار قرار داشتند. عامل اصلی شامل هشت تیمار: a1=کاه گندم + کلزا به عنوان کود سبز،a2 = یک سوم کاه گندم + جو به عنوان کود سبز، a3=کاه گندم، a4= یک سوم کاه گندم، a5=کاه گندم + جو به عنوان کود سبز، a6=سوزاندن بقایای گندم، a7= یک سوم کاه گندم +کلزا به عنوان کود سبز، a8= بدون بقایای گندم بود. عامل فرعی کود شیمیایی به صورت b1 =کود برای حداکثر تولید، b2 = تولید متوسط و b3 = حداقل کود بودند. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها در دو سال آزمایش نشان داد که بقایای گیاهی بر مواد آلی خاک اثر معنی‌داری داشته است؛ بیشترین مقدار آن 798/0 در صد متعلق به تیمار a1 و کمترین آن با 632/0 در صد در تیمار a6 بود. اختلاف مقدار نیتروژن خاک قبل از کود سرک در تیمارها و اثرات متقابل آن‌ها در هر سال معنی‌دار نبود. مقایسه میانگین‌ها در اثر متقابل دو عامل نشان داد که تیمارهای a1b1 ، a3b2، a4b1، a4b2، a6b2، a7b1 و a7b2 به ترتیب با میانگین دو ساله عملکرد دانه 215/5 ، 868/4 ، 138/5، 06/5 ، 895/4 ، 719/5 و 011/5 کیلوگرم در هکتار در گروه اول قرار گرفتند.